YM&YWHA yaseWashington Heights & Inwood

Ukukhumbula kunye nokuGada

Unqulo lwamaJuda luyinkolo kunye nenkcubeko yelifa. Amasiko kuphela abonisa ukubaluleka kwendima edlalwa lilifa kwisithethe. Yonke iSabbat, usuku lwamaJuda lokuphumla, iintsapho ’zikhanyise amakhandlela amabini, efuzisela izenzo ezimbini: ukukhumbula nokugcina. Ezi zenzi zibini zinokuba sisizathu senkcubeko yesiko lamaJuda. AmaJuda ayakhumbula apho avela khona, kwaye bayakulumkela ukulibala ukuba eli lifa libabumbe njani namhlanje. Abanye abahlalutyi boorabhi babona ukukhumbula kunye nokugada njengeendlela ezimbini zokuphila ngokufanelekileyo.

Ukuphila uxanduva kubhekisa kwindima esinayo ebomini. Sinendima ekufuneka siyiphile; sikwanendima ekufuneka siyikhumbule. Ukuba sigxininisa enye, asigqibelelanga. Ukuba sifunda elidlulileyo kwaye singaze silisebenzise, sizilibele izifundo zayo. Ukuba siphila ngoku kwaye silihoya elidlulileyo, saphinda sazilibala izifundo zayo. Ke ngoko, ukubhabha ebomini, sifuna amaphiko amabini obomi, ukukhumbula nokulinda.

Ukulandela ezi ndlela zimbini, emva koko, Yinjini yokusinda kwamaJuda, ukomelela. Ukomelela kuba ngamandla okoyisa uloyiso lobomi kunye nokwakha ukusuka kolo loyiso ukuya kwinqanaba elilandelayo lobomi. Inyathelo nenyathelo, ngamatye, AmaJuda abona isizukulwana sangoku silungiselela isizukulwana esilandelayo ukufika kwaso. Inqaku elinye elisoloko likhankanywa lisetyenziselwa ukuchaza le nkqubo yi-tikkun olam, igama eliyimfihlakalo lamaYuda elithetha intsingiselo, "Ukulungisa umhlaba." I-Tikkun olam ihlala iyimpendulo yesizathu sokuba umhlaba wenziwe; ubuntu bunendima yokuthatha indalo bayenze iphelele. Ngayo yonke imihla izenzo zokuphila kunye nokuphumelela, umphefumlo wamaYuda uvula indlela yokuba yonke indalo iphile.

Uninzi lwamaJamani, Ostriya, kwaye amanye ama Yuda ase Yuropu abaleka kumazwe abo njenge mbacu baya kuhlala eWashington Heights. Phambi kokubaleka okanye ukukhutshwa, baphantsi kwelona xesha limnyama loluntu kwaye banqwenela intsingiselo emva kobundlobongela obungenangqondo. Uluntu olwalukhe lwabonwa njengamakhaya ngoku lwalungaqhelekanga; abahlobo baba ziintshaba. Ihlabathi lajika lajongana namaJuda. Ithemba lalibonakala njengexabiso elibiza kakhulu ukubanalo, kodwa amaYuda amaninzi aqhubeka ethemba. Intsingiselo, ukwenzela bona, uya kufika ngenye imini.

Kanye eMelika, baqhubeka nokuvavanya iintlungu zabo ezinkulu kwaye bazama ukufumana injongo yobomi babo. Abaninzi babenetyala labasindileyo. Abanye babuza ukuba kutheni ndilapha? Ukungafumani mpendulo, Bahlala befuna induduzo ngokulungisa ilizwe elibangqongileyo. Inkuthazo yabo yayikukunxibelelana noluntu olujikelezileyo kwaye lomelele. UHitler nolawulo lwakhe bazisa bodwa; bazakuzisa unxibelelwano. UHitler wayeza kukhupha amaYuda ehlabathini; bazakudibanisa amaJuda nehlabathi.

Xa abalilayo bebuliswa ziintsapho kunye nabahlobo, nanini na xa kukhankanywa umfi, isiko kukusikelela umfi ngamazwi, “Ngamana amagama abo angayintsikelelo.” Eli binzana libhekisa ekuboneni ubomi babo njengemizekelo ekhuthazayo kunye nokuguqula amava anzima abe yimikhosi yokuxhobisa. Abasindileyo kwi-Holocaust benza iindawo zabo ezatshatyalaliswayo kunye neentsapho zabo intsikelelo ngokuzinzileyo ebomini babo. Ngamazwi engoma ethandwayo, NdinguYisrael Chai, abantu bakwaSirayeli baphila.

Udliwanondlebe lwamaJuda lwathimba lwaza lwabaliswa nguJack Womack, Umbhali waseMelika kunye nokufota nguRoy Rodriguez, u-Y ukhumbula kwaye alondoloze ilifa lamaJamani lama-Washington Heights ngokunikezela ngamabali abo obomi okhuthazo kunye nokusinda. Akukho nalinye ibali elinokubonisa izinto ezoyikisayo nge-Holocaust, kodwa indawo enye inokubalisa ngokusinda kwabo.

Ukuthatha inxaxheba kule projekthi nceda unxibelelane noVictoria Neznansky kule nombolovneznansky@ywashhts.org

NguDavid Huggins

Malunga ne-Y
Ukumiselwa kwi 1917, YM&YWHA yaseWashington Heights & Inwood (Y) liziko lamaYuda aseMantla Manhattan - elisebenza ngokobuhlanga nangokwentlalo nezoqoqosho ezahlukeneyo - liphucula umgangatho wobomi wabantu bayo yonke iminyaka ngenkonzo zentlalo ezibalulekileyo kunye neenkqubo ezintsha kwezempilo, ntle, imfundo, nobulungisa kwezentlalo, ngelixa kukhuthazwa iyantlukwano kunye nokubandakanywa, nokukhathalela abo basweleyo.

Yabelana ngeNtlalo okanye nge-imeyile

Facebook
Twitter
Unxibelelaniso
Imeyile
Shicilela